The Art of War:
Na 2500 jaar nog steeds toepasbaar
Het boek The Art of War van Sun Tzu, geschreven rond de 5e eeuw voor Christus, is een van de invloedrijkste werken over strategie en oorlogsvoering. Ondanks zijn ouderdom wordt het nog steeds gebruikt door militaire leiders, politici en zelfs ondernemers. Sun Tzu’s strategieën gaan niet alleen over fysieke gevechten, maar ook over psychologische oorlogsvoering, diplomatie en onderhandeling.
In dit artikel bekijken we hoe deze eeuwenoude principes nog steeds toepasbaar zijn op hedendaagse geopolitieke conflicten, met name de oorlog in Oekraïne. Daarnaast vergelijken we The Art of War met Donald Trumps boek The Art of the Deal en ontdekken we opvallende overeenkomsten.
De gouden brug: Een uitweg voor Poetin?
Een van Sun Tzu’s beroemdste citaten luidt:
“Build your enemy a golden bridge to retreat, otherwise they will fight like a caged and cornered tiger.”
Deze strategische wijsheid betekent dat een vijand die geen uitweg ziet, tot het uiterste zal vechten. Pas als je een (eervolle) gouden uitweg biedt, kun je escalatie voorkomen en de situatie naar je hand zetten.
Bedenk ook dat deze wijsheid stamt uit een tijd dat er nog geen massavernietigingswapens bestonden: de vijand tot het uiterste laten vechten heeft consequenties als die vijand een kernmacht is.
Hoe past dit op de oorlog in Oekraïne?
De oorlog in Oekraïne is een complex conflict waarin zowel militaire als diplomatieke strategieën worden toegepast. De Europese Unie, onder leiding van Ursula von der Leyen, heeft sinds het begin van de oorlog harde sancties opgelegd aan Rusland. Tegelijkertijd heeft de Amerikaanse ex-president Donald Trump kritiek geuit op de Europese aanpak, waarbij hij stelt dat de EU al jarenlang escalerend bezig is en te weinig doet om het conflict diplomatiek op te lossen.
Maar als we Sun Tzu’s principe toepassen, kunnen we ons afvragen: wordt Rusland een gouden brug geboden, of wordt het juist steeds meer in het nauw gedreven?
Voor een gouden brug:
- Diplomatieke onderhandeling: Leiders zoals Viktor Orbán hebben gesuggereerd dat onderhandelen met Rusland de enige weg is om nog verdere escalatie te voorkomen.
- Positieve uitspraken: Zijn de ‘prijzende’ woorden van Trump over Poetin echt gemeend of is dit zijn manier om Rusland aan de gesprekstafel te krijgen en zo de oorlog door onderhandelingen te kunnen beëindigen?
Tegen een gouden brug:
- Harde sancties en uitsluiting: De Europese sancties zetten Rusland economisch onder druk. Dit drijft Poetin juist meer in de richting van landen zoals China en Noord-Korea.
- Militaire steun aan Oekraïne: Door wapens te leveren aan Oekraïne wordt Rusland niet aangemoedigd tot terugtrekking, maar eerder tot intensivering van de oorlog.
- Retoriek van westerse leiders: De ferme taal van Europese leiders kan worden geïnterpreteerd als het vastzetten van Poetin in een hoek zonder zicht op een oplossing.
Sun Tzu’s advies lijkt dus niet door de Europese leiders te worden gevolgd. De vraag blijft: zal Rusland, tot het uiterste gedreven, vechten als een “geketende tijger” en mogelijk een kernoorlog starten?
Andere Sun Tzu-citaten en hun toepassing op Europa
Naast de gouden brug biedt The Art of War talloze andere inzichten die toepasbaar zijn op de huidige situatie in Europa. Hier zijn enkele belangrijke citaten en hun mogelijke interpretaties:
1. “The supreme art of war is to subdue the enemy without fighting.”
Het ultieme doel van oorlogsvoering is niet vernietiging, maar overwinnen zonder gevecht. Dit principe zou wijzen op diplomatieke oplossingen boven militaire interventies. In de context van Oekraïne betekent dit dat economische druk, psychologische oorlogsvoering en diplomatie belangrijker kunnen zijn dan tanks en raketten.
2. “Know your enemy and know yourself, and you can fight a hundred battles without disaster.”
Dit citaat benadrukt het belang van kennis en strategie. De vraag is: kent Europa Rusland echt goed genoeg? En heeft het Westen een goed begrip van zijn eigen sterktes en zwaktes?
3. “If your enemy is secure at all points, be prepared for him. If he is in superior strength, evade him.”
Rusland is, ondanks sancties, nog steeds een machtig land. Het Westen moet daarom slim omgaan met confrontaties en situaties vermijden waarin Rusland militair of economisch de overhand heeft.
4. “All warfare is based on deception.”
Informatieoorlogsvoering speelt een grote rol in het huidige conflict. Westerse en Russische propaganda proberen elkaar te overtroeven, net zoals Sun Tzu al beschreef.
The Art of War vs. The Art of the Deal
Donald Trump’s boek The Art of the Deal (1987) wordt gezien als een handleiding voor succesvolle onderhandelingen en zakendoen. Verrassend genoeg zijn er veel overeenkomsten met Sun Tzu’s The Art of War.
1. Strategie en voorbereiding
Sun Tzu: “Plan everything carefully before making a move.”
Trump: “The best deals are made before you ever start talking.”
Beide auteurs benadrukken het belang van voorbereiding en het begrijpen van de tegenpartij voordat een deal (of gevecht) wordt gestart.
2. De kracht van misleiding
Sun Tzu: “All warfare is based on deception.”
Trump: “You always have to be a little bit unpredictable.”
Misleiding en onvoorspelbaarheid zijn volgens beiden sleutelstrategieën. Trump staat bekend om zijn onvoorspelbare gedrag en onderhandelingsstijl, wat zijn tegenstanders vaak uit balans brengt.
3. De psychologie van macht
Sun Tzu: “If your opponent is of choleric temper, seek to irritate him.”
Trump: “When people treat me badly, I go after them.”
Beide boeken benadrukken hoe psychologie en emotionele manipulatie ingezet kunnen worden om de tegenstander te beïnvloeden.
4. Timing is alles
Sun Tzu: “Attack when the enemy is unprepared.”
Trump: “Good timing is everything in life and in business.”
Zowel in oorlogsvoering als in het zakenleven is timing cruciaal om succes te behalen.
Conclusie
Ondanks dat The Art of War bijna 2500 jaar oud is, blijft het verrassend relevant in zowel geopolitieke conflicten als in het bedrijfsleven. De oorlog in Oekraïne toont aan hoe Sun Tzu’s principes nog steeds kunnen worden toegepast, al lijken westerse leiders niet altijd gebruik te maken van de strategie van de “gouden brug”.
Daarnaast blijken de ideeën van Sun Tzu opvallend veel overeenkomsten te vertonen met die van Donald Trump in The Art of the Deal. Dit toont aan dat strategieën voor oorlogsvoering en zakelijk succes soms verrassend dicht bij elkaar liggen.
Sun Tzu’s lessen blijven dus actueel—of je nu een wereldleider, een CEO of een strategisch denker bent.